Hướng Dẫn Sử Dụng SM Music Reader Bản Android

Giới thiệu

SM Music Reader là ứng dụng đọc nhạc miễn phí trên Android và iOS dành cho mọi người, đặc biệt là người dùng khiếm thị, có tích hợp thêm công cụ chỉnh dây guitar và máy đánh nhịp, được phát triển bởi Trung Tâm Vì Người Mù Sao Mai. Là một đơn vị phi lợi nhuận, chúng tôi hoạt động hoàn toàn dựa trên nguồn tài trợ và kinh phí dự án. Vì vậy, sự đóng góp của quý vị, dù ít hay nhiều sẽ giúp Sao Mai tiếp tục duy trì và phát triển ứng dụng đọc nhạc này cũng như nhiều công cụ hữu ích khác cho người mù.

Giao diện chương trình được thiết kế rất đơn giản: trên cùng là các tab chuyển đổi giữa những cửa sổ, phía dưới là phần nội dung chính của tab cửa sổ được chọn và ở cuối màn hình là những thanh hiển thị các tùy chọn riêng cho cửa sổ hiện tại. Bên trên góc phải màn hình là nút “Tùy chọn khác” mở menu chính của ứng dụng.

Hiện ứng dụng bản Android hỗ trợ các tính năng:

  • Hỗ trợ đọc file nhạc viết theo chuẩn MusicXML,
  • Vẽ bản nhạc, giúp cả người dùng sáng mắt và khiếm thị có thể trao đổi cùng lúc,
  • Nhận dạng và chuyển đổi các tệp nhạc dưới dạng ảnh sang MusicXML,
  • Hỗ trợ play MIDI:
    • Nghe theo phần, khuông, ô nhịp  hiện tại và theo đoạn đánh dấu,
    • Tua tới, tua lui và tự động lặp lại (loop playback),
    • Thay đổi tốc độ (tempo), đánh nhịp (metronome), chọn nhạc cụ cho từng phần và tăng/giảm âm lượng.
  • Hỗ trợ đọc với trình đọc màn hình:
    • Xem toàn phần hoặc từng khuông,
    • Chế độ đọc từng nốt và từng ô nhịp,
    • Đọc theo thứ tự bè (dạng ngang) và thời gian (theo chiều dọc của bản nhạc in),
    • Đọc hầu hết các thông tin bản nhạc như lời chỉ dẫn, hợp âm, sắc thái, luyến/nối, dấu hoa mỹ, ngón/dây bấm, lời bài hát vvv.
  • Đọc bản dịch nhạc nổi với màn hình chữ nổi thông qua ứng dụng SM Braille Viewer,
  • Chuyển đến ô nhịp và dòng nhạc,
  • Tùy chọn đánh dấu đoạn nhạc,
  • Quản lý danh mục ưa thích và xem thông tin chi tiết bản nhạc,
  • Truy cập thư viện chia sẻ nhạc Sao Mai,
  • Công cụ hỗ trợ chỉnh dây cho đàn guitar,
  • Máy đánh nhịp (metronome).

 

Sử Dụng Chương Trình

Hiện ứng dụng có 3 tab chính là: cửa sổ bản nhạc, danh sách và thư viện. Các tab này nằm ở trên đầu màn hình.

Cửa Sổ Danh Sách

Mặc định, SM Music Reader lưu sẵn một số bài nhạc mẫu. Tuy nhiên, người dùng có thể tìm tải các file nhạc MusicXML ưa thích trên internet về và chép vào thư mục “download” hoặc “sm.music.reader” của thiết bị. Hoặc xem phần hướng dẫn truy cập trang thư viện chia sẻ nhạc Sao Mai từ ứng dụng trong phần sau.

Chọn tab cửa sổ “Danh sách” sẽ liệt kê các tập tin nhạc được chép vào thư mục “download”. Ứng dụng hiện hỗ trợ các tập tin chuẩn MusicXml với phần mở rộng là .mxl, .xml và .musicxml.

Ngay dưới thanh chọn các tab sau khi chọn tab Danh sách sẽ là ô tìm kiếm bản nhạc.

Ở cuối màn hình sẽ có thêm những nút:

  • Thư mục tải: xem các tập tin nhạc trong thư mục “download”,
  • Tất cả: xem toàn bộ các bài nhạc trong thư mục “download”, “sm.music.reader” và những bài mẫu có sẵn trong ứng dụng,
  • Ưa thích: xem những bài được người dùng thêm vào danh mục ưa thích,
  • Làm mới: cập nhật lại danh mục nếu đã chép hoặc thêm vào nhưng chưa có trong danh sách.

Khi duyệt các bài nhạc, có thể kích và giữ để mở menu riêng cho cửa sổ danh sách. Trong menu này, cho phép thêm bài hiện tại vào danh mục ưa thích, xóa khỏi danh mục và xem thông tin chi tiết về bản nhạc đó.

Sau khi chọn kích bản nhạc trong danh sách, nó sẽ được mở ra trong cửa sổ “Bản nhạc”. Lưu ý, ứng dụng sẽ thông báo là đang xử lý và chơi âm thanh “tích tắc” khi đang mở bản nhạc. Ngoài ra, khi bản nhạc có nhiều phần (nhiều hơn 3 nhạc cụ), ứng dụng sẽ hiện ra thêm cửa sổ chọn các phần nhạc nào muốn đọc.

 

Cửa Sổ Bản Nhạc

Sau khi chọn mở một bản nhạc, nó sẽ được hiển thị trong tab “Bản nhạc” và thêm những lựa chọn xem/nghe ở cuối màn hình.

Có thể kích (2 lần đối với người dùng Talkback) trên bản nhạc để mở menu riêng, cho phép đánh dấu đoạn muốn nghe và chuyển nhanh đến dòng hoặc ô nhịp.

Trên dòng cuối màn hình, gồm các tùy chọn:

  • Lựa chọn nghe: cho phép chọn nghe tất cả các phần, nghe phần hiện tại, nghe khuông hiện tại. Ngoài ra, có thể thiết lập các lựa chọn khác như chọn nhạc cụ, tăng/giảm tempo, metronome vvv,
  • Các nút điều khiển còn lại dùng để điều khiển chơi MIDI như tua lui, nghe, tạm dừng, nghe ô hiện tại, nghe đoạn đánh dấu, tua tới và lặp lại (loop playback).

Phía trên dòng nút điều khiển nghe là dòng gồm 2 mục chính: cho phép chọn phần và khuông nhạc được đọc.

Lưu ý dành cho người dùng trình đọc màn hình:

  • Mặc định, SM Music Reader sẽ đọc ở chế độ từng nốt và theo thứ tự bè,
  • Đọc tất cả các thông tin có trên bản nhạc,
  • Mở nút thêm các tùy chọn khác ở góc phải bên trên màn hình, chọn “Hỗ trợ tiếp cận” và thiết lập các lựa chọn theo ý,
  • Ứng dụng áp dụng các thao tác chuẩn của Android, nên tùy theo trình đọc màn hình mà thực hiện những thao tác tương ứng. Ví dụ: vuốt qua phải hoặc trái để đọc thành phần kế hoặc trước đó.
  • Có những bản nhạc trình bày với khổ trang lớn, nốt không hiển thị đủ trên một dòng nên trình đọc màn hình gặp vấn đề khi đọc phần nội dung nằm ngoài màn hình. Lúc đó, ứng dụng sẽ thông báo cần tùy chỉnh thu nhỏ để có thể chứa đủ trên màn hình thiết bị. Có thể vào menu chính, chọn Cài Đặt Ứng Dụng, Độ Phóng To và chọn kích cỡ theo phần. Giá trị 1 là lớn nhất. Mặc định là chọn hiển thị theo đúng kiểu trình bày của bản nhạc.

 

Cửa Sổ Thư Viện

Ở cửa sổ này cho phép người dùng tìm kiếm và tải các bản nhạc được chia sẻ từ trang thư viện nhạc Sao Mai. Vì vậy, máy cần có kết nối internet.

Lưu ý: chúng tôi tạo ra thư viện chia sẻ nhạc miễn phí này nhằm giúp các bạn khiếm thị cũng như những người hỗ trợ, dạy hoặc làm việc với họ trong các hoạt động âm nhạc hiệu quả hơn.

Sau khi chọn tab Thư viện, ngay phía dưới là ô tìm kiếm với tùy chọn tìm theo tên tác phẩm hoặc tác giả. Mặc định, ứng dụng sẽ liệt kê những bài đăng hoặc được chỉnh sửa gần nhất.

Tap để mở bài nhạc. Tap dài (hoặc tap hai lần và giữ khi dùng với trình đọc màn hình) để mở trình đơn ngữ cảnh xem thêm các tùy chọn khác cho bản nhạc đó, ví dụ như báo lỗi, xem thông tin mô tả.

Ở cuối màn hình là thanh gồm các nút:

  • Trang chủ: về màn hình chính ban đầu,
  • Trang trước: xem 10 bài trước trong danh sách,
  • Tìm kiếm:  mở lại cửa sổ tìm kiếm nếu đã thực hiện việc tìm bản nhạc trên thư viện trước đó,
  • Trang kế: xem 10 bài kế trong danh sách.

 

Chuyển Dịch và Đọc Nhạc Nổi

Xuất bản nhạc chữ nổi ra tập tin BRF: đứng trong nội dung bản nhạc, tap nhanh hai lần để mở menu ngữ cảnh và chọn  Xuất ra tệp .brf. Ứng dụng sẽ chuyển dịch phần hiện tại của bản nhạc sang chữ nổi và ghi tệp có cùng tên với phần mở rộng .brf vào thư mục sm.music.read\brf của thiết bị.
Bạn cũng có thể chọn để chia sẻ kết quả bản dịch nhạc nổi qua ứng dụng khác như qua email, ứng dụng trò chuyện vvv.

Để đọc bản nhạc trên màn hình chữ nổi trực tiếp với SM Music Reader: bạn cần cài đặt ứng dụng SM Braille Viewer; kết nối màn hình chữ nổi với thiết bị; sau đó, từ SM Music Reader mở bản nhạc muốn đọc và chọn gửi ra SM Braille Viewer trong menu ngữ cảnh của màn hình bản nhạc. Sau đây là các bước hướng dẫn chi tiết.

Kết nối màn hình chữ nổi với SM Braille Viewer

  • Tải và cài đặt SM Braille Viewer từ: https://play.google.com/store/apps/details?id=org.saomaicenter.brailleviewer
  • Chạy SM Braille Viewer,
  • Kết nối màn hình chữ nổi với thiết bị Android. Nếu thành công, SM Braille Viewer sẽ tự động nhận thấy thiết bị. Có thể kiểm tra ở màn hình chính của SM Braille Viewer bằng cách kích hoạt biểu tượng ứng dụng trên vùng thông báo.

Lưu ý: SM Braille Viewer quản lý việc dịch chữ nổi và kết nối thiết bị cũng gần giống như Google Brailleback. Nhưng nó hoạt động hoàn toàn độc lập với trình đọc màn hình như Talkback. Xem tài liệu sử dụng SM Braille Viewer để biết thêm thông tin.

Dịch và Đọc Nhạc Nổi

Trước hết, đảm bảo là màn hình chữ nổi của bạn đã được kết nối với SM Braille Viewer,

  • Chạy SM Music Reader và mở bản nhạc muốn xem,
  • Ở màn hình bản nhạc, tap nhanh hai lần trong phần nội dung bản nhạc để mở menu ngữ cảnh,
  • Chọn Gửi ra SM Braille Viewer. Kết quả dịch sẽ được hiển thị trên màn hình chữ nổi. Dùng các nút điều khiển trên màn hình nổi để đọc.

Lưu ý: khi bản nhạc có nhiều phần, chọn phần muốn dịch trong danh sách các phần ở cuối màn hình; tương tự, sau đó mở menu ngữ cảnh và gửi ra SM Braille Viewer.

Cài Đặt Chữ Nổi

Mở menu chính bằng cách kích vào nút Tùy Chọn Khác ở góc phải phía trên màn hình và chọn Cài Đặt Chữ Nổi. Sẽ bao gồm các mục:

  • Chế độ dịch: chọn cách chuyển dịch và trình bày bản nhạc chữ nổi.
  • Số ô nhịp tối đa trên một dòng cho chế độ dịch theo từng dòng. Chỉ định số lượng ô nhịp bạn muốn.
  • Số ô nhịp tối đa trên một dòng cho chế độ dịch theo từng đoạn. Chỉ định số lượng ô nhịp bạn muốn.
  • Đánh số ô nhịp: hiển thị số thứ tự của ô nhịp thứ nhất của dòng đó ở đầu.
  • Bảng mã chữ nổi: chọn bảng mã ngôn ngữ muốn dùng để dịch các thành phần văn bản trong bản nhạc như tựa bài, tên tác giả, lời bài hát vvv.

 

Chuyển Đổi Tệp Nhạc Dưới Dạng Ảnh

Hiện có sẵn rất nhiều bản nhạc lưu dưới dạng ảnh (pdf/jpg) trên internet nhưng nó hoàn toàn không thể đọc bằng trình đọc màn hình hay chỉnh sửa với các phần mềm viết nhạc. Chúng tôi đã tích hợp công cụ Audiveris như một chức năng trải nghiệm, cho phép nhận dạng và chuyển đổi các tệp nhạc dạng ảnh sang định dạng MusicXML để có thể đọc với SM Music Reader. Cách dùng:

  1. Scan bản nhạc in và lưu dưới dạng ảnh (pdf, jpg). Hoặc, tìm và tải về từ internet. Kết quả nhận dạng sẽ phụ thuộc nhiều vào chất lượng file ảnh.
  2. Chép tệp vào thiết bị Android như trong thư mục Downloads.
  3. Mở menu chính của SM Music Reader, chọn Công cụ và chọn Nhập bản nhạc pdf.  Lưu ý: máy cần có truy cập internet. Công cụ nhận dạng và chuyển đổi được cài đặt và xử lý từ máy chủ của chúng tôi.
  4. Duyệt mở tệp. App sẽ bắt đầu gửi tệp và tiến hành nhận dạng chuyển đổi sang tệp MusicXML. Tùy vào dung lượng, nội dung của tệp và đường truyền internet, bạn sẽ nhận được thông báo kết quả trong một hay vài phút sau đó.
  5. Nếu chuyển đổi thành công, chọn để tải về thư mục Downloads của máy.
  6. Mở tab Danh sách, duyệt tệp từ thư mục Downloads, chọn và mở đọc bình thường.

 

Công Cụ Chỉnh Dây Guitar

Chọn nút Tùy chọn khác ở trên góc phải màn hình để mở menu chính, chọn công cụ và mở mục Chỉnh dây đàn.

Màn hình đầu tiên cho phép chọn loại đàn guitar/bass như guitar 6 dây,guitar 8 dây, bass 4 dây. Màn hình chỉnh dây có giao diện tương tự như nhiều ứng dụng hỗ trợ lên dây phổ biến khác. Tuy nhiên, đối với người dùng trình đọc màn hình, chỉ đơn giản quản lý với hai nút bắt đầu và kết thúc lên dây. Ở góc trên bên phải màn hình là nút Tùy chọn khác, cho phép chọn những lựa chọn lên dây cho loại guitar/bass hiện tại, ví dụ như hạ nửa cung, xuống rê cho dây 6, chỉnh dây theo hợp âm sol trưởng buông. Lựa chọn lên dây chuẩn được chọn mặc định.

Chọn nút bắt đầu và gảy dây muốn lên. Ứng dụng sẽ tự động nhận biết cao độ gần nhất với dây gảy và đọc lên thông tin. Các thông tin ứng dụng thông báo bao gồm: “quá cao” (cao hơn nửa cung), “quá thấp” (thấp hơn nửa cung), “thăng#N cents” (cao dưới nửa cung với số cents gần chuẩn), “giáng #N cents” (thấp dưới nửa cung với số cents gần chuẩn), “đúng”. Lưu ý: số cents là tỷ lệ phần trăm gần với cao độ chuẩn. Cao hoặc thấp dưới 20 cent là đạt.

Tiếp tục gảy và lên các dây còn lại đến khi hoàn tất và chọn nút kết thúc. Nhấn Back để về lại màn hình ứng dụng đọc nhạc trước đó.

 

Máy Đánh Nhịp (Metronome)

Chọn nút Tùy chọn thêm -> Công cụ và kích Máy đánh nhịp. Từ màn hình của máy đánh nhịp:

  • Khóa nhịp: chọn nhịp được định nghĩa sẵn như 2/4, ¾, 4/4, 6/8, 9/8 vvv. Nếu không tìm thấy khóa nhịp bạn muốn, hãy chọn Tùy chỉnh và nhập số phách trên một ô nhịp. Chọn loại khóa nhịp Kết hợp sẽ cho phép chỉ định tối đa 3 loại khóa nhịp khác nhau thành một khóa nhịp chung, như dạng nhịp 2/4+3/4+4/4.
  • Đánh phách chính: chọn bật/tắt tiếng đánh các phách chính dựa theo khóa nhịp được chọn. Lưu ý: không cho phép tắt tiếng gõ phách chính thứ nhất.
  • Đánh phần chia phách chính: chọn chia phách chính thành nhiều phần nhỏ như 2, 3, 4 vvv. Sau đó, sẽ có thêm các tùy chọn tắt/bật đánh các tiếng được chia.
  • Tempo: bên trái và phải nút hiện giá trị tempo là nút giảm và tăng với giá trị là 5 phách trên phút. Kích nút hiển thị giá trị tempo để nhập trực tiếp tốc độ số phách trên phút.
    Dòng sau đó là loại điều khiển thanh trượt, hiện tempo theo phần trăm. Dùng thao tác tương ứng hoặc nút tăng/giảm âm lượng để chỉnh.
    Tiếp theo là danh sách các tùy chỉnh tempo sẵn như Andantino, Moderato, Allegro vvv. Và nút Gõ tempo, cho phép tự động lấy tốc độ bằng cách đánh nhịp vào nút này.
  • Dòng kế là bước tempo, cho phép quản lý các bước tempo và số ô nhịp cho từng bước. Mặc định, sẽ có một bước tempo và đánh 999 ô nhịp. Phần quản lý các bước tempo này cho phép tạo bài tempo chứa nhiều khóa nhịp, tốc độ và số lượng ô nhịp khác nhau. Mỗi đoạn tempo này được gọi là bước. Đọc thêm phần sau để biết thêm thông tin.
  • Nút Đánh nhịp/Tạm dừng: bắt đầu đánh và tạm dừng.

Tạo một bài tempo gồm 2 bước: bước 1: có khóa nhịp là 4/4, tốc độ mặc định (allegro) và đánh trong 8 ô đầu. Bước 2: nhịp ¾, tốc độ Andantino và đánh cho 8 ô nhịp tiếp theo.

  1. Chạy máy đánh nhịp. Mặc định sẽ tạo sẵn bước 1 với số ô nhịp được đánh là 999.
  2. Chọn khóa nhịp là 4/4. Ở dòng chọn bước tempo (nằm gần cuối màn hình), nhập giá trị là 8 (thay vì 999) ở mục chọn số ô nhịp.
  3. Chọn nút Thêm ở góc trái dòng cuối màn hình để tạo bước 2.
  4. Nhập 8 vào mục số ô nhịp cho bước này.
  5. Chọn khóa nhịp ¾ và ở danh sách các mẫu tempo có sẵn, chọn Andantino.
  6. Chọn nút Lưu trên dòng cuối màn hình, nhập tên bài tempo và chọn ok. Hãy kích hoạt nút Đánh nhịp để nghe toàn bài tempo gồm 2 bước vừa tạo.

Notes:

  • Để xóa một bước: chọn bước tempo muốn xóa trong danh sách và kích nút Xóa.
  • Để xóa toàn bộ các bước và trở về trạng thái ban đầu: nhấn giữ nút Xóa.
  • Chọn nút Mở để mở bài tempo đã lưu. Chọn nút Xóa kế bên để xóa bài tempo.

Mở nút Tùy chọn thêm, Cài đặt sẽ có những tùy chọn cấu hình hữu ích khác, bao gồm:

  • Phần âm thanh: chọn âm thanh đánh nhịp.
    Chọn số lượng ô nhịp báo xi nhan trước khi đánh nhịp với âm thanh chính. Chọn 0 để tắt báo xi nhan.
    Âm thanh xi nhan: chọn tiếng âm thanh báo xi nhan nếu được bật.
  • Phần âm lượng: thiết lập âm lượng cho tiếng đánh phách chính đầu tiên của ô nhịp; các phách chính còn lại và tiếng đánh cho phần chia phách chính.
  • Tùy chọn chung: chọn tốc độ tối đa cho máy đánh nhịp, giữ màn hình mở khi đánh nhịp và thiết lập hiển thị thông tin máy đánh nhịp trên màn hình thông báo.

 

Thông Tin Thêm

Trung Tâm Vì Người Mù Sao Mai

Địa chỉ: 52/22 Huỳnh Thiện Lộc, Hòa Thạnh, Tân Phú,

HCM, Việt Nam.

Điện thoại: +84-28-7302-4488

Email: support@saomaicenter.org

Trang web: https://www.saomaicenter.org

Ngoài ra, người dùng có thể theo dõi/tham gia những kênh thông tin sau của Sao Mai để cùng trao đổi và được cập nhật thông tin mới về SM Music Reader:

Share via:

EmailFacebookTwitterGoogleLinkedin